ว่ากันด้วยเรื่องการทำหมันสัตว์
การควบคุมประชากรสัตว์ทำได้ด้วยการทำหมัน โดยทำได้ทั้งตัวผู้ และตัวเมีย สัตว์เลี้ยงเช่น สุนัข แมว และกระต่าย ควรทำเมื่อสัตว์อายุมากกว่า 6 เดือน เนื่องจากระบบฮอร์โมนในร่างกายค่อนข้างสมบูรณ์แล้ว ถ้าอายุน้อยกว่านี้อาจส่งผลต่อสุขภาพของสัตว์ในอนาคตได้
การทำหมันให้สัตว์ตัวผู้จะทำได้ง่ายกว่าตัวเมีย เรียกว่าการตอน “Castration” คุณหมอจะวางยาสลบสัตว์ และทำการกรีดแผลเล็กๆ ใกล้ถุงอัณฑะ แล้วทำการตัดเอาลูกอัณฑะภายในออกทั้งสองใบ ไม่ได้ใช้วิธีการผูกท่อนำอสุจิเหมือนกับคน เมื่อตัดแล้วคือตัดเลย ต่อกลับอีกไม่ได้แล้วค่ะ
ส่วนตัวเมีย ต้องทำการเปิดผ่าช่องท้องด้วยเทคนิคที่ปลอดเชื้อมากๆ การผ่าที่ไม่ดีอาจส่งผลให้เกิดการติดเชื้อในช่องท้องก่อให้เกิดการอักเสบถึงตายได้ ซึ่งการทำหมันเพศเมียเราเรียกว่า “OVH” หรือ Ovariohysterectomy แปลเป็นนัยว่า การผ่าตัดเอารังไข่ และมดลูกออก สัตว์จะไม่เป็นสัดและไม่สามารถมีลูกอีกได้ หลังจากผ่าตัดต้องรักษาแผลอย่างดี ห้ามให้สัตว์เลียแผล ห้ามให้สัตว์กระโดดมาก เพราะแผลอาจแตก และทำให้ไส้ไหลออกมาได้ ซึ่งคุณหมอจะแนะนำการดูแลแผลกับเจ้าของสัตว์ทุกครั้งหลังผ่าตัด
การคุมกำเนิดให้สัตว์อีกวิธีการหนึ่งคือการฉีดยาคุม วิธีการนี้จะทำได้ในสัตว์เพศเมียเท่านั้น โดยต้องไม่ฉีดในขณะที่สัตว์กำลังเป็นสัด (Heat) หรือกำลังอยากผสมพันธุ์ ซึ่งเจ้าของหลายคนไม่เข้าใจ คิดแค่ว่าถ้าสัตว์กำลังอยากผสมก็พาไปฉีดยาคุม เหตุผลที่ทำไม่ได้เพราะยาคุมมีผลร้ายทำให้เกิดมดลูกอักเสษเป็นหนองได้ หรืออาจมีผลทำให้สัตว์ที่อาจถูกผสมไปแล้วคลอดลูกออกมาไม่ได้จนลูกตายในท้อง เพราะฉะนั้นหากไม่จำเป็นควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาคุม ซึ่งโดยทั่วไปคุณหมอจะปฎิเสธการฉีดให้อยู่แล้ว โดยแนะนำว่าให้ทำหมันไปเลยจะดีกว่า
อีกเรื่องที่เข้าใจผิดบ่อยๆ คือการที่เจ้าของคิดว่าถ้าฉีดยาคุมให้สัตว์บ่อยๆ สัตว์จะเป็นหมันแบบถาวร ซึ่งประเด็นนี้ไม่เป็นความจริงนะคะ วงจรการเป็นสัดจะกลับมาเป็นปกติเมื่อยาคุมหมดฤทธิ์ แต่ผลร้ายจะทำให้เกิดโรคทางระบบสือพันธุ์ที่เกี่ยวกับการไม่สมดุลของฮอร์โมนเพศตามมาอย่างแน่นอนในสัตว์ใหญ่ เช่น น้องหมูหรือน้องวัว ก็นิยมทำหมันในตัวผู้ตั้งแต่เล็กๆ ขั้นตอนการทำนั้นอาจง่ายและรวดเร็วกว่าในสัตว์เลี้ยง เพราะสัตว์ใหญ่เป็นสัตว์ที่เราเลี้ยงเพื่อบริโภคเนื้อ การตอนจะทำให้เนื้อไม่มีกลิ่นสาบที่เกิดจากฮอร์โมนเพศผู้ ยกเว้นตัวที่จะเก็บไว้เป็นพ่อพันธุ์จะถูกคัดเลือกเอาไว้ต่างหาก
Cr. หนังสือสัตวแพทย์แซ่บเวอร์, หมอป๊ะ, I Love Pet Clinic